Vorige week stond Jurgen uit Nieuwland om half zeven ’s ochtends in zijn keuken met een emmer onder de kraan. Die vervelende druppel die hij wekenlang had genegeerd, was tijdens de nacht veranderd in een gestage stroom. “Ik dacht: dit lost zichzelf wel op,” vertelde hij me toen ik een half uur later bij hem aankwam. Maar een lekkage kraan Amersfoort lost zichzelf nooit op, het wordt alleen maar erger.
In de 25 jaar dat ik nu als loodgieter werk, zie ik dit patroon constant terugkomen. Vooral nu in oktober, als de temperaturen zakken en we richting de winter gaan. Een druppelende kraan lijkt onschuldig, maar verspilt gemiddeld 1100 liter water per jaar. En dat is alleen het water dat je ziet. Volgens mij is het tijd om dit eens goed uit te leggen.
Waarom lekt mijn kraan eigenlijk?
De meeste lekkages die ik tegenkom in Amersfoort hebben één van drie oorzaken. En die zijn eigenlijk vrij simpel te begrijpen als je weet hoe een kraan werkt.
Ten eerste heb je het kraanleertje, dat rubberen ringetje dat het water tegenhoudt. In oudere woningen, zoals die in het centrum rond de Onze Lieve Vrouwetoren, zitten vaak nog traditionele kranen met kraanleertjes. Die gaan gewoon slijten na 5 tot 10 jaar. Elke keer dat je de kraan open en dicht draait, perst het leertje tegen de zitting. Op een gegeven moment wordt het hard en bros, en dan begint het te lekken.
Daarnaast heb je de O-ringen. Die zitten rondom bewegende delen en zorgen voor een waterdichte afsluiting. Vooral in nieuwbouwwijken zoals Vathorst de Bron zie ik dat moderne mengkranen met keramische schijven O-ringen hebben die na jaren uitdrogen. Het rubber krimpt, en daar komt je lekkage vandaan.
En dan is er kalk. Trouwens, Amersfoort heeft relatief zacht water met ongeveer 8 dH, maar zelfs dat zorgt op den duur voor kalkaanslag. Ik zie het vooral bij kranen die niet dagelijks worden gebruikt, denk aan de buitenkraan of de kraan in de bijkeuken. Die kalklaag verhindert een goede afsluiting.
Herken je deze signalen?
Voordat een kraan echt gaat lekken, geeft hij meestal waarschuwingssignalen. Dat tikgeluid ’s nachts bijvoorbeeld, dat horen we in 45% van de meldingen die binnenkomen. Of de kraan die steeds stroever draait. Soms hoor je een sissend geluid als je de kraan dichtdraait. Dat zijn allemaal tekenen dat er iets niet klopt.
In Nieuwland, waar veel woningen tussen 1995 en 2005 zijn gebouwd, zie ik vaak dat de originele kranen nu aan vervanging toe zijn. Dat is logisch, na 20 jaar zijn de meeste onderdelen gewoon op. En omdat die woningen PE/PVC leidingen hebben, is het ook vrij eenvoudig om de hele kraan te vervangen zonder grote ingrepen.
Zelf repareren: wanneer wel en wanneer niet?
Oké, je hebt een lekkende kraan. De vraag is: kun je het zelf oplossen of moet je iemand bellen? Volgens mij hangt dat af van drie dingen: de ernst van de lekkage, je eigen technische vaardigheden, en het type kraan.
Als je kraan minder dan één druppel per minuut lekt en je hebt wat basisgereedschap, dan kun je het meestal zelf proberen. Voor een simpel kraanleertje heb je alleen een verstelbare sleutel en een schroevendraaier nodig. Die leertjes kosten tussen de 50 cent en 5 euro bij de bouwmarkt.
Maar, en dit is belangrijk, als je meer dan 10 druppels per minuut ziet, of als je krakende geluiden hoort, dan raad ik aan om direct te bellen. Bij Jurgen was het probleem niet het kraanleertje, maar een gebarsten keramische schijf. Die had hij zelf nooit kunnen vervangen zonder de juiste onderdelen en gereedschap.
Wat je nodig hebt voor een simpele reparatie
Stel, je gaat het zelf proberen. Dan heb je dit nodig:
- Een verstelbare sleutel of waterpomptang
- Schroevendraaiers (plat en kruiskop)
- Nieuwe kraanleertjes of O-ringen (neem de oude mee naar de winkel)
- Een emmer en wat oude handdoeken
- Eventueel een zaklamp voor onder de wastafel
En heel belangrijk: sluit eerst de hoofdkraan af. Die zit meestal in de meterkast of onder de trap. Open daarna de kraan die je gaat repareren om het resterende water eruit te laten lopen. Ik kan je niet vertellen hoeveel keer ik ben gebeld door mensen die dit vergaten en vervolgens een overstroming hadden.
Stappenplan voor het vervangen van een kraanleertje
Goed, je hebt je gereedschap klaar en de hoofdkraan staat dicht. Zo pak je het aan:
Begin met het verwijderen van het kraanknopje. Bij oudere kranen zit daar vaak een sierkapje overheen dat je voorzichtig kunt wrikken met een schroevendraaier. Daaronder zit een schroef, draai die los en til het knopje eraf.
Nu zie je de kraanmoer. Die draai je linksom los met je verstelbare sleutel. Pas op dat je niet te hard aantrekt, vooral bij oudere kranen kun je het chroom beschadigen. Je kunt een doekje tussen de sleutel en de moer leggen om krassen te voorkomen.
Als de moer los is, kun je de binnenwerk eruit tillen. Aan de onderkant zit het kraanleertje, vaak vastgezet met een klein schroefje. Draai dat los, verwijder het oude leertje, en plaats het nieuwe. Let op dat je het goed centreert, een scheef leertje lekt gegarandeerd.
Draai alles weer vast in omgekeerde volgorde. Hier komt een cruciaal punt: draai de kraanmoer handvast aan, en geef dan nog een kwartslag met de sleutel. Niet harder. Ik zie regelmatig dat mensen de moer te strak aandraaien, waardoor het nieuwe leertje meteen wordt beschadigd. De optimale aanhaalmoment ligt tussen 15 en 17 newtonmeter.
Test je reparatie grondig
Voordat je de boel opruimt, moet je testen. Open de hoofdkraan weer en laat de kraan 10 seconden vol stromen. Sluit hem dan af en controleer of er nog druppels komen. Kijk ook onder de wastafel of gootsteen, soms lekt het daar waar je het niet meteen ziet.
Trouwens, als je na het vervangen van het kraanleertje nog steeds lekkage hebt, dan is waarschijnlijk de zitting beschadigd. Dat is het metalen oppervlak waar het leertje tegenaan drukt. Die kun je laten afslijpen met een speciaal gereedschap, maar eerlijk gezegd is het dan vaak verstandiger om de hele kraan te vervangen.
Moderne kranen met keramische schijven
In nieuwere woningen, vooral in Vathorst de Bron waar alles vanaf 2000 is gebouwd, zitten meestal mengkranen met keramische schijven. Die werken heel anders dan traditionele kranen met kraanleertjes.
Bij deze kranen zitten twee keramische schijven op elkaar. Als je de hendel beweegt, schuiven die schijven langs elkaar en bepalen zo de hoeveelheid en temperatuur van het water. Het grote voordeel is dat ze veel langer meegaan, 15 tot 20 jaar is normaal, en ze kunnen tot 500.000 bewegingen aan.
Maar als ze kapot gaan, kun je ze meestal niet zelf repareren. De cartridge (het geheel van schijven en behuizing) moet worden vervangen, en die is vaak specifiek voor dat kraanmerk. Bij Jurgen had ik geluk, de cartridge was nog leverbaar. Maar bij sommige oudere merken moet je de hele kraan vervangen omdat de onderdelen niet meer gemaakt worden.
Herken je een cartridgeprobleem?
Een kapotte cartridge geeft specifieke signalen. De kraan lekt vaak aan de basis, niet uit de uitloop. Of je hoort een krakend geluid als je de hendel beweegt. Soms draait de hendel te los, of juist veel te stijf. En in het ergste geval kun je de temperatuur niet meer regelen, het water is óf gloeiend heet óf ijskoud.
Als je dit herkent, dan is het tijd om te bellen. Een cartridge vervangen kost tussen de 150 en 300 euro inclusief arbeid, maar voorkomt wel dat je straks een complete nieuwe kraan moet kopen. En dat scheelt, een goede mengkraan kost al gauw 200 tot 400 euro, en dan moet hij nog gemonteerd worden.
Wanneer moet je echt een professional bellen?
Volgens mij zijn er vier situaties waarin je niet moet experimenteren en gewoon direct moet 085 019 85 49 bellen:
Eén: de kraan lekt zo hard dat je hem niet kunt stoppen met de kraan zelf. Dan zit het probleem dieper in het systeem, mogelijk bij de hoofdleiding of een andere afsluiter. Elke dag dat dit doorgaat kost je 500 tot 2000 euro aan waterschade.
Twee: je hebt al geprobeerd het zelf te repareren en het werkt niet. Ik zie regelmatig dat mensen na een mislukte DIY-poging de zaak erger maken. Verkeerd aangehaalde moeren, beschadigde schroefdraad, gebroken kraanhals, dat soort dingen. En dan wordt een simpele reparatie van 95 euro ineens een vervangingsklus van 300 euro.
Drie: de lekkage zit bij de aansluiting op de muur of onder de wastafel. Dat betekent dat het probleem niet in de kraan zit, maar in de koppelingen of leidingen. Vooral in oudere woningen rond het centrum kunnen die koperen leidingen corroderen. Daar wil je niet zelf aan beginnen zonder ervaring.
En vier: je ruikt een rare geur of ziet verkleuring van het water. Dan kan er iets mis zijn met de leidingen of de waterkwaliteit, en dat moet echt professioneel worden onderzocht.
Wat kost een professional eigenlijk?
Een standaard kraanreparatie in Amersfoort kost tussen de 95 en 150 euro. Dat is inclusief aanrijden, diagnose, en vaak ook kleine onderdelen zoals kraanleertjes of O-ringen. Bij ons krijg je vooraf een vast tarief, dus je weet precies waar je aan toe bent.
Voor een complete kraanvervanging betaal je tussen de 150 en 300 euro, afhankelijk van het type kraan en de complexiteit van de montage. In Vathorst de Bron gaat het vaak wat sneller omdat de leidingen toegankelijk zijn en modern. In het centrum, met dikke muren en lastig bereikbare leidingen, kan het iets langer duren.
En ja, spoedtarieven zijn hoger. Tussen 18:00 en 08:00 en in het weekend betaal je 90 tot 130 euro per uur. Maar als je midden in de nacht een lekkende kraan hebt die niet te stoppen is, dan zijn die extra kosten het waard. Waterschade herstellen kost namelijk al snel duizenden euro’s.
Preventief onderhoud: de slimste investering
Je kent het wel, een druppel lijkt onschuldig, maar als je hem negeert wordt het een probleem. Daarom raad ik iedereen aan om minstens één keer per jaar alle kranen te checken. Vooral nu in oktober, voordat de winter begint.
Draai elke kraan een paar keer open en dicht. Voelt hij stroef? Dan is er waarschijnlijk kalk of vuil in het mechanisme. Hoor je gekraak? Dat wijst op slijtage. Zie je waterdruppels rond de basis? Dan zijn de O-ringen aan vervanging toe.
Let ook op je buitenkraan. Die vergeet iedereen altijd, maar in de winter kan bevriezing voor grote problemen zorgen. Sluit de binnenkraan af, open de buitenkraan om het water eruit te laten lopen, en laat hem open staan tot het voorjaar. Anders heb je kans op een gebarsten leiding, en dat wordt een dure grap.
Waterontharder: de moeite waard?
Amersfoort heeft relatief zacht water, maar toch zie ik kalkaanslag bij kranen die veel worden gebruikt. Een waterontharder kost tussen de 800 en 2500 euro om te installeren, maar verlengt de levensduur van je kranen met 30 tot 50 procent.
Volgens mij loont het vooral als je dure designkranen hebt of veel last hebt van kalkafzetting. In Zuid-Limburg is het bijna standaard vanwege het harde water daar, maar hier hoeft het niet per se. Wel handig om te weten: als je vaak moet ontkalken of je kranen gaan sneller kapot dan normaal, dan kan een waterontharder een goede investering zijn.
Veelgestelde vragen over lekkende kranen
Hoeveel water verspilt een druppelende kraan in Amersfoort?
Een kraan die één keer per seconde druppelt verspilt ongeveer 1100 liter water per jaar. Bij de gemiddelde waterprijzen in Amersfoort betekent dat zo’n 15 tot 20 euro aan extra waterkosten. Maar het gaat niet alleen om het geld, het is ook gewoon zonde van het water.
Dekt mijn verzekering schade door een lekkende kraan?
Dat hangt af van de oorzaak. Als de lekkage onvoorzien ontstaat en je kunt aantonen dat je normaal onderhoud hebt gepleegd, dan dekt je opstalverzekering meestal de gevolgschade. Maar als de lekkage komt door achterstallig onderhoud of als je zelf verkeerd hebt gerepareerd, dan betaalt de verzekering niet. Bewaar altijd facturen van onderhoud en reparaties.
Waarom lekken kranen in Vathorst de Bron minder vaak dan in het centrum?
Nieuwbouwwijken zoals Vathorst de Bron hebben moderne PE en PVC leidingen die niet corroderen en een stabiele waterdruk leveren. In het centrum zitten vaak nog oude koperen of zelfs loden leidingen uit de jaren zestig of zeventig. Die kunnen roesten, en drukverschillen in het oude leidingnetwerk zorgen voor extra slijtage aan kranen. Moderne installaties gaan gewoon langer mee.
Hoe lang duurt het vervangen van een kraanleertje?
Als je het zelf doet en het is je eerste keer, rekening dan op een uur tot anderhalf uur. Je moet de juiste onderdelen hebben, de hoofdkraan afsluiten, de kraan demonteren, het leertje vervangen, alles weer monteren en testen. Een professional doet het in 15 tot 30 minuten, omdat we de ervaring hebben en altijd de juiste onderdelen bij ons hebben.
Mijn advies voor Amersfoort huiseigenaren
Na 25 jaar loodgieter in Amersfoort heb ik één ding geleerd: kleine problemen worden grote problemen als je ze negeert. Die ene druppel van Jurgen had hij drie maanden eerder kunnen oplossen met een kraanleertje van twee euro. In plaats daarvan kostte het hem uiteindelijk 180 euro voor een complete cartridgevervanging.
Dus mijn advies: check je kranen nu, voordat de winter echt begint. Draai ze een paar keer open en dicht, luister naar vreemde geluiden, en kijk of er ergens water sijpelt. Een simpel kraanleertje vervangen kun je zelf doen als je een beetje handig bent. Maar twijfel je? Of hoor je krakende geluiden? Bel dan gewoon. Wij zijn binnen 30 minuten ter plaatse en geven je vooraf een vast tarief.
En vergeet je buitenkraan niet. Sluit hem af voordat het vriest, anders heb je in februari een noodgeval. Dat zie ik elk jaar weer, bevroren leidingen die barsten en complete kelders die onder water lopen. Dat voorkom je met twee minuten werk in oktober.
Heb je nu een lekkende kraan die niet te stoppen is? Of twijfel je of je het zelf kunt oplossen? Bel ons op 085 019 85 49. We zijn 24/7 bereikbaar, ook in het weekend. En we geven je altijd eerst advies, soms kun je het inderdaad zelf oplossen, en dan bespaar je kosten. Maar als het ingewikkelder is, dan zijn we er snel om het op te lossen voordat het een duur probleem wordt.
